Minerve is een erg toekomstgerichte woonwijk, maar tegelijk is het een plaats met een rijk verleden. Dat verleden vind je op de site niet enkel terug in de restanten van de oude fabrieksloods 409 die in het ontwerp verwerkt zijn, maar ook via een ludieke knipoog… in de huisnummering!
Het begon allemaal bij een fietsenfabriek…
Het industriële verleden van de Minerve-site voert terug naar 1895. De 27-jarige Nederlander Sylvain de Jong verhuist dat jaar naar Antwerpen om er samen met zijn twee broers Henri en Jacques en drie Antwerpse handelaars fietsen te maken onder de naam “Mercury Cycle Co”. Twee jaar later start hij in de Karel Oomsstraat in Antwerpen zijn eigen fietsenfabriek, S. de Jong & Co, waarbij hij beslist om de fietsen de merknaam “Minerva” te geven, vernoemd naar de Romeinse godin van de wijsheid en de kunsten. Al snel produceren ze 200 fietsen per week, wat voor die tijd echt veel is. In 1900 begint Minerva ook motorfietsen te maken, en later komen daar nog motoren en auto’s bij. Een schot in de roos, want tegen 1911 groeit Minerva uit tot de grootste fabriek van België met 1600 personeelsleden in dienst.
Kleurrijke taksplaten als huisnummers
Als herinnering aan de fietsenfabriek die op de terreinen van de Minerve-site gevestigd was, hebben alle woningen een huisnummer in de vorm van de taksplaten die vroeger aan fietsen bevestigd werden als bewijs van de betaling van de rijwielbelasting. Deze belasting werd in 1893 voor het eerst ingevoerd in de provincies West-Vlaanderen en Luik – in 1894 en 1895 volgden alle andere provincies. In die tijd werd een fiets als een luxeartikel beschouwd, dus bedroeg de taks 10 Belgische frank, terwijl een arbeider ongeveer 2 Belgische frank per dag verdiende. Doordat het een provinciale belasting was, verschilden de plaatjes in het begin ook per provincie. De taksplaten werden aan de voorvork bevestigd, waren vervaardigd uit email, aluminium of blik, kregen elk jaar een andere kleur en vermeldden veelal het jaartal, de provincie en een uniek nummer. Wie de taks weigerde te betalen of het bewijs van betaling niet kon tonen, riskeerde een boete van twintig frank of twee dagen gevangenis. Tussen 1986 en 1991 werden de taksplaten in alle provincies afgeschaft. Er bestond een zeer grote weerstand tegen de verhoging van de belasting, maar ook de productiekost van de plaatjes woog niet meer op tegen de inkomsten.
Van fietsenfabriek naar fietsvriendelijke wijk
Op de plaats waar ruim een eeuw geleden een fietsenfabriek opgericht werd, is nu een duurzame woonwijk verrezen. De naam van de Minerve-site verwijst uiteraard naar het fietsenmerk dat hier vroeger geproduceerd werd, net als de speelse huisnummers. Als toekomstgerichte woonomgeving is de site erg fietsvriendelijk ontworpen. De nadruk ligt op een autovrij binnengebied, dat wel vlot toegankelijk is voor voetgangers en fietsers. In samenspraak met de stad Mortsel wordt er ook een nieuwe fietsdoorgang gemaakt tussen de Jacob de Roorestraat en de Vredebaan. Bovendien beschikt de wijk over een ruim aantal collectieve en private fietsenstallingen. Zo weerklinken er nu geen fabrieksgeluiden meer op Minerve, maar wel nog belgerinkel!
